Zachowek to przysługujące osobom bliskim zmarłego roszczenie do części majątku pozostawionego przez zmarłego. Przysługuje on dzieciom, małżonkowi oraz rodzicom zmarłego. Zachowek oblicza się proporcjonalnie do majątku pozostawionego przez zmarłego oraz liczby uprawnionych do zachowku. Może być on obliczony zarówno w pieniądzu, jak i w naturze. W celu obliczenia zachowku, należy ustalić wartość majątku pozostawionego przez zmarłego oraz liczbę uprawnionych do zachowku. Następnie należy podzielić wartość majątku przez liczbę uprawnionych, co daje wynik proporcji dla każdego uprawnionego.
Co to jest zachowek?
Zachowek to roszczenie do części majątku pozostawionego przez zmarłego, które przysługuje osobom bliskim zmarłego, takim jak dzieci, małżonek oraz rodzice. Jest to prawo do otrzymania określonej części majątku pozostawionego przez zmarłego, które ma na celu zabezpieczenie interesów osób bliskich zmarłego. Zachowek może być obliczony zarówno w pieniądzu, jak i w naturze. Osoby uprawnione do zachowku mają prawo do jego żądania od spadkobierców po zmarłym.
Komu należy się zachowek?
Zachowek należy się osobom bliskim zmarłego, które są określone w ustawie. W Polsce, uprawnieni do zachowku to:
- dzieci zmarłego,
- małżonek zmarłego,
- rodzice zmarłego.
Osoby te mają prawo do otrzymania określonej części majątku pozostawionego przez zmarłego, która ma na celu zabezpieczenie ich interesów po jego śmierci. Zachowek jest roszczeniem względem spadkobierców zmarłego i jego wysokość oblicza się proporcjonalnie do majątku pozostawionego przez zmarłego oraz liczby uprawnionych do zachowku.
Komu nie należy się zachowek?
Nie przysługuje zachowek osobom, które nie są ustawowo określone jako uprawnione do niego. Przykłady takich osób to:
- rodzeństwo zmarłego
- dziadkowie zmarłego
- dalsi krewni (np. wujkowie, ciocie, kuzyni)
- osoby, które nie są spokrewnione z zmarłym
- osoby, które zrzekły się zachowku zgodnie z przepisami prawa
Jednocześnie warto wiedzieć, że istnieją przepisy prawa w Polsce, które pozwalają na zrzeczenie się zachowku przez osoby uprawnione do niego. Osoby te muszą jednak złożyć oświadczenie o zrzeczeniu się zachowku przed notariuszem lub przed sądem.
Ile wynosi zachowek?
Wysokość zachowku jest uzależniona od wielu czynników, takich jak wielkość majątku pozostawionego przez zmarłego, liczba uprawnionych do zachowku oraz ich sytuacja materialna.
W Polsce, zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, zachowek wynosi połowę tego, co przypada danej osobie, gdyby zmarły nie pozostawił testamentu, a dziedziczyłyby z niego tylko osoby uprawnione do zachowku.
Na przykład, jeśli zmarły pozostawił majątek wartości 1 milion złotych i ma dwoje dzieci, to każde z nich ma prawo do zachowku w wysokości 250 000 złotych.
Warto jednak mieć na uwadze, że to jest tylko przykład i że w rzeczywistości wysokość zachowku może być różna i zależy od wielu czynników, takich jak ile dzieci ma zmarły, jaką sytuację materialną posiada każde z nich, czy zmarły pozostawił testament, oraz jakie były jego postanowienia.
Dziedziczenie roszczenia o zachowek
Roszczenie o zachowek jest roszczeniem majątkowym, które przysługuje osobom uprawnionym do zachowku, czyli bliskim krewnym zmarłego. W Polsce, zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, uprawnieni do zachowku są:
- dzieci zmarłego,
- wdowie lub wdowcy zmarłego,
- rodzice zmarłego,
- rodzeństwo zmarłego,
- dalsi krewni zmarłego, tacy jak dziadkowie, pradziadkowie, ciotki, wujowie itp.
Roszczenie o zachowek jest dziedziczne, co oznacza, że jeśli uprawniony do zachowku zmarł przed wyegzekwowaniem roszczenia, jego dzieci mogą dziedziczyć to roszczenie.
Warto jednak mieć na uwadze, że termin dochodzenia roszczenia o zachowek jest ograniczony – uprawniony do zachowku musi złożyć pozew w ciągu 6 lat od dnia śmierci spadkodawcy.
Czy zachowek może się przedawnić?
Termin przedawnienia roszczenia o zachowek jest ograniczony. Zgodnie z przepisami polskiego Kodeksu cywilnego, uprawniony do zachowku musi złożyć pozew w ciągu 6 lat od dnia śmierci spadkodawcy.
Jednak termin przedawnienia nie zaczyna biec od momentu śmierci dla wszystkich osób uprawnionych. Dla przykładu, dzieci zmarłego muszą złożyć pozew w ciągu 6 lat od dnia, w którym ukończyły 18 lat, natomiast rodzice zmarłego muszą złożyć pozew w ciągu 6 lat od dnia, w którym dowiedzieli się o swoim prawie do zachowku.
Jeśli pozew nie zostanie złożony w terminie, sąd oddali taki pozew, co oznacza, że roszczenie przedawniło się i nie można już dochodzić zachowku.
Zachowek – kwestie proceduralne
Kwestie proceduralne dotyczące roszczenia o zachowek obejmują sposób postępowania przed sądem, jakiego należy przestrzegać, aby skutecznie dochodzić swoich praw. Oto kilka istotnych kwestii proceduralnych związanych z zachowkiem:
- Pozew o zachowek należy złożyć w sądzie rejonowym, właściwym dla miejsca zamieszkania pozwanego.
- W pozwie należy wskazać, kto jest stroną pozywającą i kto jest pozwanym, jakie roszczenie się dochodzi, uzasadnić, dlaczego uprawniony jest do zachowku oraz jaką kwotę się żąda.
- Sąd w pierwszej kolejności będzie badał, czy pozwany jest spadkodawcą, czy osoba pozywająca jest uprawniona do zachowku oraz czy roszczenie jest zasadne.
- W trakcie procesu sąd może przeprowadzić dowód z dokumentów, świadków, biegłych, a także wyznaczyć komisję działającą w celu zbadania stanu majątkowego pozwanego.
- W przypadku uwzględnienia roszczenia, sąd wyda nakaz zapłaty, który pozwany będzie musiał spełnić w określonym terminie.
Jeśli pozwany nie spełni nakazu zapłaty, wówczas pozywający będzie mógł wystąpić z wnioskiem o egzekucję zachowku z majątku pozwanego.